|
Franchise – model biznesu XXI wieku. (Krzysztof Sarnecki, Waldemar Warzecha, Tomasz Zambrzycki)
Z jaka inwestycja trzeba sie liczyc? Wezmy dwa przyklady: siec Subway, która w corocznym rankingu magazynu Entrepreneur na najlepszy franchise w Stanach Zjednoczonych po raz piaty z rzedu a trzynasty w historii zajela pierwsze miejsce, oraz McDonald's, prawdopodobnie najbardziej znana siec franchisingowa na swiecie, wlasnie obchodzaca 50-ta rocznice istnienia. Calkowita inwestycja zwiazana z otwarciem placówki Subway waha sie miedzy 86 a 213 tysiecy dolarów (tak duza rozbieznosc bierze sie oczywiscie z róznic w kosztach lokalizacji), a stala oplata dla franchizodawcy wynosi 8% obrotów. W przypadku McDonald's (13. miejsce w rankingu Entrepreneur ), inicjalna inwestycja wynosi od 506 tysiecy do 1,6 miliona dolarów, a oplata dla franchizodawcy to 12,5%.
Kolejnym elementem wplywajacym na popularnosc franchisingu jest fakt, ze zwykle nie jest konieczne doswiadczenie w danej branzy, bo franczyzodawca zapewnia szkolenie i wszechstronna pomoc w zakresie organizacji i prowadzenia firmy, wyboru lokalizacji, zakupu wyposazenia, zarzadzania personelem, itp. Mimo to, przecietne zarobki brutto amerykanskich franczyzobiorców wynosi, wedlug badan Instytutu Gallupa, 124.290 dolarów rocznie.
A negatywy franchisingu? Z pewnoscia nie jest to rozwiazanie dla pragnacych zachowac calkowita swobode w prowadzeniu wlasnej firmy. Franczyzodawca scisle reguluje szereg aspektów dzialalnosci, od rodzaju sprzedawanego produktu lub uslugi, przez zarzadanie personelem i marketing, po ograniczenia w ewentualnej odsprzedazy biznesu. Czynnik kontroli, który z jednej strony zwieksza prawdopodobienstwo sukcesu, moze dla wielu byc hamulcem nie do zaakceptowania. Potencjalne konflikty z franczyzodawca, wysokie niekiedy wymagania co do plynnosci finansowej kandydatów na franczyzobiorców, ograniczone mozliwosci zarobków oraz niechec niektórych spolecznosci do placówek franchisingowych na swoim terenie to kolejne negatywy franchisingu. Przykladem tego ostatniego negatywu jest miasto Carmel-by-the-Sea w Kalifornii, w którym juz w latach 1980-tych - jako w pierwszej miejscowosci w Stanach Zjednoczonych - zakazano otwierania jakichkolwiek restauracji nalezacych do sieci franchisingowych w obawie o lokalne placówki gastronomiczne i o zachowanie historycznego charakteru miasta.
Jednak mimo tych wad franchising to bez watpienia model biznesu XXI wieku. Obecnie 40% detalicznej sprzedazy towarów i uslug w USA odbywa sie w placówkach nalezacych do sieci franchisingowych, a procent ten w niedlugiej przyszlosci przekroczy liczbe 50. Przewiduje sie, ze w roku 2005 najbardziej dynamicznie rozwijac sie beda: kluby fitness, konsulting komputerowy, placówki oferujace sprzedaz artykulów na eBay, osrodki edukacyjne dla dzieci oraz firmy oferujace opieke nad osobami w podeszlym wieku.
Waldemar Warzecha
Krzysztof Sarnecki
Tomasz Zambrzycki
dalej |